Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu: Türkiye Rusya-Ukrayna krizinde başından beri net bir tutum sergilemiştir

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ukrayna-Rusya savaşına ilişkin Moskova’daki görüşmelerinin öncesinde açıklamalarda bulundu.

Daveti ve misafirperverliği için mevkidaşına teşekkür eden Çavuşoğlu, bu ziyareti birçok sınamalarla karşı karşıya kaldıkları bir dönemde yaptığını söyledi.

Çavuşoğlu, sınama ve zorlukların olduğu bir dönemde diyalog ve diplomasinin daha da önemli olduğunu belirterek Antalya’daki Rusya-Türkiye-Ukrayna üçlü dışişleri bakanları toplantısına katılması ve Antalya Diplomasi Forumu’na (ADF) destek vermesi dolayısıyla Lavrov’a teşekkür etti.

Bugünkü görüşmede Ukrayna krizinin barışçıl yollarla sonlandırılması konusunda sarf ettikleri çabalar dahil düşüncelerini gündeme getireceklerini kaydeden Çavuşoğlu, “Türkiye başından beri net bir tutum sergilemiştir. Dengeli, objektif, haktan ve hukuktan yana tutumunu açıkça göstermiştir. Her iki tarafla da ilişkileri iyi olan bir ülke olarak dürüst bir arabuluculuk ve kolaylaştırıcı rolümüzü tüm zorluklara rağmen sürdürdük.” dedi.

Çavuşoğlu, bu doğrultuda Montrö Sözleşmesi’ni de her zaman olduğu gibi tam olarak uyguladıklarını açıkladıklarını belirterek (Türkiye’nin isteği üzerine) 4 Rus gemisinin boğazlardan geçmemesi yönünde Moskova yönetiminin aldığı kararı memnuniyetle karşıladıklarını söyledi.

Bugüne kadar ikili ilişkilerinin yanında Suriye ve Libya gibi birçok zor dosyada Rusya ile çalıştıklarını vurgulayan Çavuşoğlu, “Bu çalışmalarımız çerçevesinde oluşan güven sayesinde bugün bir masa etrafındayız.” dedi.

Çavuşoğlu, bu güvenden dolayı mevkidaşına teşekkür etti.

İkili ilişkilerin kapsamının çok geniş olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, 9. Yüksek Düzeyli İş Birliği Toplantısı’nın hazırlığı ve ikili ilişkilerin tüm boyutlarını bugün bir kez daha görüşme fırsatı buldukları için memnun olduklarını söyledi.

“Türkiye’nin dengeli tutumu bizim için çok kıymetli”

Lavrov da Çavuşoğlu ile 10 Mart’ta Antalya Diplomasi Forumu’nda görüştüklerine dikkati çekerek “Bu kadar kısa sürede yine görüşüyor olmamız, ikili ilişkilerimiz ve koordinasyonumuz, uluslararası ilişkilerin hızlı şekilde ve olumsuz yönde geliştiği dönemde önemlidir.” dedi.

Türkiye ile çeşitli seviyelerde sürekli temas halinde olduklarını belirten Lavrov, Rusya ve Türkiye arasında 16 Mart 1921’de dostluk ve kardeşlik anlaşmasının imzalandığını anımsattı.

Lavrov, Ukrayna’daki durumun görüşmede kilit konu olduğunu ifade ederek bu durumun çözülmesi gerektiğini söyledi.

Türkiye’nin, Ukrayna konusundaki yaklaşımına değer verdiklerini vurgulayan Lavrov, “Ukrayna ilgili birtakım görüş ayrılıklarımız var. Ancak Türkiye’nin dengeli tutumu bizim için çok kıymetli. Büyük saygıyla yaklaşıyoruz. Günümüz şartlarının gerektirdiği ihtiyaçlar ve talepler doğrultusunda olabildiğince tutarlı bir tutum sergilemeye çalışıyoruz.” diye konuştu.

Montrö Sözleşmesi konusunda da Türkiye’nin sorumlu bir tutum sergilediğine dikkati çeken Lavrov, “Ankara’nın Montrö Sözleşmesi’nin yerine getirilmesine yönelik sorumlu yaklaşımına değer veriyoruz.” dedi.

Lavrov, Ukrayna meselesinin yanı sıra Suriye, Libya, Afganistan’daki çözüm süreçlerini de bugün ele alacaklarını belirterek “Tabii ki ikili gündemimiz çok yoğun. Türkiye’de yapılacak olan 9. Üst Düzey İş Birliği Konseyi Toplantısı’nın gündemini ve tarihlerini görüşmek istiyoruz. Dolayısıyla bugünkü toplantımız çok yerinde oldu.” değerlendirmesinde bulundu.

“Tansiyonun düşürülmesi konusunda üzerimize düşeni yaptık”

Çavuşoğlu, Lavrov ile Moskova’daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.

Türkiye olarak Ukrayna’da yaşanan savaş ve krizin başından bu yana net bir tutum takındıklarını kaydeden Çavuşoğlu, endişe ve eleştirileri dürüst ve samimi şekilde paylaştıklarını söyledi.

Çavuşoğlu, “Tansiyonun düşürülmesi ve diplomasiye alan açılması konusunda üzerimize düşeni yaptık ve bunun gerekliliğini her vesileyle vurguladık.” diye konuştu.

Başından beri hem insani hem de kalıcı ateşkesin sağlanması için çaba sarf ettiklerini ve sarf etmeyi sürdürdüklerini kaydeden Çavuşoğlu, ancak 24 Şubat’tan bu yana yıkım ve insani dramın artarak devam ettiğini, binlerce sivilin hayatını kaybettiğini ve 3 milyona yakın insanın Ukrayna’yı terk ettiğini dile getirdi.

Çavuşoğlu, “Bu gidişata son verilmesi, akan kanın ve gözyaşının artık durması lazım. Hep vurguladığımız gibi, savaşların kazananı olmaz, barışın ise kaybedeni olmaz.” şeklinde konuştu.

Önce insani ateşkes ve ardından kalıcı ateşkesin sağlanması için düşüncelerini her iki tarafla da paylaştıklarını aktaran Çavuşoğlu, “Amacımız bu yaşananlardan ders alıp bölgenin istikrarı ve barışı için hep birlikte tekrar çalışmaktır. Biz diplomasiyi önceleyen çabalarımızı bu süreçte artırarak devam edeceğiz. Bu süreçte Rusya ve Ukrayna’nın bize olan güveni olmasaydı bu çabalarımızı yeterince yerine getiremezdik.” ifadelerini kullandı.

akan Çavuşoğlu, Türk-Rus ilişkilerinin yakın tarihte de önemli sınamalardan geçtiğini belirterek, şunları söyledi:

“Liderlerimiz arasındaki karşılıklı saygı ve güvene dayalı güçlü bir diyalog mevcuttur. Bu diyaloğun ikili ilişkilerimiz için olduğu kadar bölgemizin istikrar ve güvenliği için de son derece yararlı sonuçlar getirdiğine ve bundan sonra da getireceğine inanıyoruz. Rusya’nın güven duyduğu ve söylediklerine kulak verdiği bir ülke olarak Ukrayna krizinde de görüşlerimizi açık yüreklilikle ortaya koyuyoruz. Biz komşuyuz, dostuz ve birbirimize karşı doğru bildiklerimizi söylemek durumundayız. Şartların burada tüm Ukrayna’daki ve bölgedeki şartların zorluğuna rağmen diplomasiye olan inancımızı hiçbir zaman kaybetmedik ve bu inancımızı sürdürüyoruz.”

Belarus’taki görüşmeleri desteklediklerini ve teşvik ettiklerini vurgulayan Çavuşoğlu, görüşmelerin olumlu sonuç getirmesini yürekten temenni ettiklerini vurguladı. Her iki tarafla da görüşen bir ülke olarak bu sürece ellerinden gelen katkıyı sağladıklarını dile getiren Çavuşoğlu, bu çerçevede Antalya’da Lavrov ve Kuleba ile bir araya geldiklerini hatırlattı.

Çavuşoğlu, her yapılan görüşmenin karşılıklı pozisyonların daha iyi anlaşılabilmesi ve ortak zeminde buluşabilmesi için faydalı olduğunu belirterek, “Coğrafyamızda istikrarsızlık yaratan pek çok sorun mevcut. Yıllardır hep birlikte bu sorunların olumsuz yansımalarını yaşıyoruz, şimdi de etkileri bölgesel ölçeğin ötesine geçen çok ciddi bir durumla karşı karşıyayız. Bu tehlikeli gidişatı durdurmak için çağrılarımızı 24 Şubat‘tan bu yana tekrarladık. Sayın Cumhurbaşkanımız, Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy ile birçok görüşmeler gerçekleştirdi, önümüzdeki günlerde de yine Sayın Cumhurbaşkanımızın, Sayın Putin’le bir telefonla görüşmesi mümkün.” diye konuştu.

Rus mevkidaşı Lavrov ve Ukraynalı mevkidaşı Kuleba’yla birçok defa görüşmeler gerçekleştirdiğini hatırlatan Çavuşoğlu, “Tabii başka ülkelerin de elbette değerli çabaları oldu. Zira hepimizin amacı aynı, savaş durmalı insanlar ölmemeli. İnsani trajedinin sona erdirilmesi için yine hep birlikte çalışmaya devam etmemiz lazım, bu hepimizin öncelikli konusu. İşte bu anlayışla bugün Moskova’ya geldim.” ifadelerini kullandı.

Çavuşoğu, Türkiye olarak, ciddi bir tahliye operasyonu gerçekleştirdiklerini, 15 binden fazla Türk vatandaşını Türkiye’ye getirdiklerini, bu tahliyelerin bir kısmını Rusya üzerinden gerçekleştirdiklerini belirterek, bu süreçte verdikleri destek için Rusya’ya da teşekkür etti.

İki ülke savunma bakanlarının tahliyelerle ilgili temas halinde olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, “Şu anda bizim önceliğimiz özellikle Mariupol’dan vatandaşlarımızın ve sivil insanların güvenli bir şekilde çıkarılmasıdır. Bu konuları da kendisiyle Antalya’da da ele aldık, telefonda da ele aldık. Bu konuda özellikle askerler, ilaveten Sergey Lavrov’un çabaları takdire şayandır. Umarım en kısa süre içinde buradan sivil insanlar çıkartılır, bunun için acilen insani ateşkese ihtiyacımız var. Ayrıca burada yaşayan ve diğer bölgelerde yaşayan insanlara da hiç ayrım yapılmaksızın insani yardımların ulaştırılması gerekiyor, komşu ülkelere ulaştırıldığı gibi. Bunların hepsini bugün de yine samimi bir ortamda memnuniyetle söylerim ki ele aldık.” diye konuştu.

Çavuşoğlu, mevkidaşı Lavrov’la, Suriye, Libya ve Güney Kafkasya’daki gelişmeleri ele aldıklarını belirterek, şunları kaydetti:

“Bizim de Ermenistan’la başlatılan bir sürecimiz var, özel temsilcilerimiz ilk toplantısını Rusya’nın kolaylaştırıcılığında burada Moskova’da gerçekleştirdi, ikinci toplantı Viyana’da oldu. Benim de Antalya Diplomasi Forumu marjında Ararat Mirzoyan’la verimli bir görüşmem oldu ve bu diyaloğu sürdüreceğiz. Burada Rusya’nın da tam desteği var başından beri, bu süreci desteklediklerini biliyoruz, Azerbaycan’ın da aynı şekilde desteği var. Hep birlikte önce şu ateşkesi bir sağlayalım, bir barış olsun. Tüm bölgemizin bir barış bölgesi olması için samimi bir şekilde gayretlerimizi sürdürelim, Türkiye olarak bizim yegane gayemiz budur, bu yönde de çalışmaya devam edeceğiz.”

“Bir daha bu formatta bir toplantıya ihtiyaç kalmadan inşallah iki lider bir araya gelir”

Çavuşoğlu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin bir araya gelme durumunun “bugüne kadar yapılan müzakerelerin olumlu seyretmesine bağlı” olduğunu belirterek, yakınlaşmaların olduğunu bildiklerini de dile getirdi.

Böyle bir toplantıya ev sahipliği yapmak istediklerini kaydeden Çavuşoğlu, “Önemli olan şu anda toplantının yeri değil. Önemli olan bir an önce Rusya ile Ukrayna’nın bu sonuç odaklı müzakerelere başlamasıdır.” dedi.

Çavuşoğlu, öte yandan bu görüşmelerin Belarus’ta yapılması konusunda teşvikte de bulunduklarını belirterek, bu noktada liderler düzeyinde bir yakınlaşma olursa buna memnuniyetle ev sahipliği yapacaklarını söyledi.

Bugünkü görüşmede Rusya ve Ukrayna Dışişleri Bakanlarının yeni bir görüşme yapmasının ele alınıp alınmadığının sorulması üzerine Çavuşoğlu, “Bir daha bu formatta bir toplantıya ihtiyaç kalmadan inşallah iki lider bir araya gelir. Bir anlaşma yapmak üzere bir araya gelir. Kalıcı bir ateşkes için bir araya gelir.” ifadelerini kullandı.

Çavuşoğlu, ayrıca görüşmede Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplantısının hazırlıklarını da ele aldıklarını belirterek, “Ev sahipliği sırası bizde. Ortalık biraz sakinleşesin Sayın Putin ve Sergey’i de ağırlamakta memnuniyet duyacağız.” dedi.

“Mariupol’de ciddi sıkıntımız var”

Mariupol’de olası tahliyelerin ne zaman başlayacağına ilişkin soruya yanıt veren Çavuşoğlu, zor şartlarda 15 binden fazla Türk vatandaşını Türkiye’ye getirdiklerini, dün de 200’e yakın vatandaşın farklı şehirlerden yola çıktığını aktardı.

Çavuşoğlu, “Mariupol’de ciddi sıkıntımız var. Çatışmalar devam ettiği için sivillerin buradan çıkması çok zor. Risk alarak çıkan bazı vatandaşlarımız da var. Bu tabii çok riskli bir şey. Her iki tarafla da görüşüyoruz. Burada bir ateşkesin olması, hatta biz bazı gözlemciler de olabilir dedik. Bu insani bir durum.” diye konuştu.

Mariupol’deki insanların hangi güzergahtan şehri terk etmek istiyorsa ona izin verilmesi gerektiğini vurgulayan Çavuşoğlu, bazı Türk vatandaşlarını Rusya’nın desteğiyle Soçi’ye kadar getirip oradan Türk Hava Yolları’yla (THY) Türkiye’ye getirdiklerini söyledi.

“İnsani yardımların da hiçbir engelle karşılaşmadan oraya ulaştırılması gerekiyor”

Çavuşoğlu, mevcut durumda sahada bir anlaşmazlık ve çatışma olduğuna işaret etti.

Rusya’nın bu konuda çaba sarf ettiğini gördüklerini dile getiren Çavuşoğlu, mevkidaşı Lavrov’un kendisini gece yarısı dahi aradığını ve burada kaç Türk vatandaşının bulunduğunu sorduğunu aktardı.

Çavuşoğlu, tahliyelerin yalnızca Türk vatandaşlarını değil, orada yaşayan yüz binerce insanı ilgilendiren bir konu olduğunu belirterek, “İnsani yardımların da hiçbir engelle karşılaşmadan oraya ulaştırılması gerekiyor. Umarım bu konuda kısa bir süre içerisinde netice alırız.” ifadelerini kullandı.

Lavrov: Ankara’nın yaklaşımı son derece dengeli

Lavros ise “Ankara pragmatik bir çizgi izliyor, yaklaşımı son derece dengeli. Rusya’ya karşı tek taraflı yaptırımlara katılmadı.” değerlendirmesinde bulundu.Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile görüşmelerine ilişkin, “Görüşme, Ukrayna’nın talebiyle gerçekleşti. Yeniden böyle talepler olursa bu formatta istişarelerin devam etmesine memnun oluruz.” dedi.