Morkaraman ırkı koyun sayısının artırılması için üniversitede çalışma yapılıyor

Ziraat Fakültesi, yörede en çok tercih edilen koyun ırkının yavru veriminin düşük seviyede olması nedeniyle 2020 yılında çalışma başlattı.

Doğu Anadolu Projesi (DAP) Bölge Kalkınma İdaresi desteğiyle ilk etapta morkaraman ırkından 50 koyun ve koç temin edilerek üretim yapılmaya başlandı.

Beslenmeleri özenle yapılan ve bazı cerrahi yöntemler uygulanan ırkın koyun ve koç sayısını iki yılda 145’e çıkaran fakülte, yavru koçların satışını yapıyor, kuzuları ise damızlık olarak kullanıyor.

Projede çoklu doğum hedefleniyor

Çoklu doğumun hedeflendiği proje kapsamında, 2022 yılında 51 doğumda 79 kuzu elde edildi.

Ziraat Fakültesi Zooteknik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ali İhsan Atalay, 2020 yılında hayata geçirdikleri projeyle morkaraman koyunlarının yavru veriminin artırılması için çalışma yürüttüklerini söyledi.

DAP’tan aldıkları 150 bin liralık destekle 50 hayvanla projeye başladıklarını ifade eden Atalay, şöyle konuştu:

“Şu anda 145 hayvana sahibiz, bunlardan elde ettiğimiz dişi yavruları elimizde tutuyoruz, erkek yavruların da satışını yapıyoruz. 2022 yılında bir koyundan altız gebelik elde ettik. Bir beşiz, bir dördüz, üç üçüz, 23 de ikizimiz dünyaya geldi ve toplamda teklilerle 51 doğumda, yaşayan kuzu sayımız 79’a ulaştı. 45 erkek, 34 dişi kuzumuz mevcut. Erkek kuzuyu satışa sunacağız, dişileri damızlık olarak kullanacağız. Geçen yıl yaptığımız çalışmanın aynısını bu yıl da sürdüreceğiz.”

“Beslenme ve cerrahi yöntemlerle çalışma yaptık”

Yavru sayısını artırmak için yaptıkları çalışmalardan bahseden Atalay, şunları kaydetti:

“Gebelikte elde edeceğimiz yavru sayısını artırmak için hem beslenme yönünde hem de diğer cerrahi diyebileceğimiz yöntemlerle çalışma yürüttük. Morkaraman koyunlarının doğum oranının genetik olarak hayvan başına ortalama 0,98-1,05 olduğu bilinmektedir. Morkaraman ırkının günümüz şartları için veriminin çok yüksek olmadığı görülmektedir. Çoğul gebeliklerin yüzde 25’i hayvanın genetik yapısı ile alakalı olup yüzde 75’i ise bakım besleme ile alakalıdır. Çiftçi koşullarında bakım şartlarının iyi olduğu durumlarda yüzde 8-10 ikizlik durumunun olduğu gözlenmiştir. Mevcut durumda bizim yaşayan sağlıklı hayvan başına düşen kuzu sayımız 1,55’tir.”

Atalay, bu yılki ön kontroller kapsamında ultrasonla baktıklarında yine çoğul gebelikleri gözlemlediklerini belirterek, doğumların şubat ayından itibaren başlayacağını dile getirdi.

Yörede en çok tercih edilen koyun ırkının yavru veriminin düşük seviyede olduğuna işaret eden Atalay, “Bu projedeki amacımız, burada birim alanında veya hayvan başına yavru sayısını artırabilmek. Hem çiftçimizin, yetiştiricimizin ekonomisine katkı sağlayacağız hem de ülkemizdeki et ihtiyacının karşılanmasına bir nebze de olsa katkı sağlamayı planlıyoruz. Böylelikle de yurt dışından ithal edilen hayvanların veya etin az da olsa önüne geçebilecek potansiyele sahip olduğunu düşünüyoruz.” diye konuştu.