Bilim insanları, eylüle kadar yeni bir yıldız patlamasının gözlemlenmesini bekliyor

CNN’in haberine göre, kısa süreli “beyaz cüce” yıldızı patlaması, Samanyolu Galaksisi’nin Çoban (Boötes) ve Herkül takımyıldızları arasında yer alan, Kuzeytacı Takımyıldızı (T Corona Borealis) civarında meydana gelecek.

Astronomlar, patlamanın meydana geleceği “Alevli Yıldız” olarak da bilinen T Coronae Borealis ikili sisteminde, bir ölü “beyaz cüce” ve bir “kırmızı dev” yıldız bulunduğunu, takımyıldızda yaklaşık 79 yılda bir patlama meydana geldiğini açıkladı.

Söz konusu patlama öncesinde, beyaz cüce, yakın konuma geldiğinde etkileşime geçerek kırmızı devi kararsız hale getiriyor ve kırmızı dev de dış katmanlarını püskürtmeye başlıyor. Böylece beyaz cüceye ulaşan maddeler, yıldızın atmosferini ısıtarak “kontrolsüz termonükleer patlamaya” yani “Nova”ya yol açıyor.

Patlama Kutup Yıldızı kadar parlak olacak

Araştırmacılar, en son patlamanın 1946’da meydana geldiği sistemde, yeni bir patlamanın yakın olması dolayısıyla gözlemlerini yoğunlaştırdı.

Buna göre, Dünya’ya 3 bin ışık yılı uzakta ve sönük olması nedeniyle çıplak gözle görülemeyen yıldız sistemi, patlamanın meydana gelmesi halinde Kutup Yıldızı (Demir Kazık, Kuzey Yıldızı) kadar parlayacak ve Kuzey Yarımküre’den yaklaşık 1 hafta boyunca gözlemlenebilecek.

Nova, en yüksek ışık seviyesine geldiğinde gökyüzünde “yeni bir yıldız doğmuş” gibi görünecek, birkaç gün hiçbir gözlem aracına ihtiyaç olmaksızın çıplak gözle görüldükten sonra da bir hafta kadar dürbünle gözlemlenebilecek ardından yaklaşık 79 yıl sürecek sönük safhaya geçecek.

“Nova’nın önümüzdeki aylarda gerçekleşeceğini söyleyebiliriz”

T Coronae Borealis’in Samanyolu Galaksisi’nde tekrar eden 10 nova patlamasından biri olduğunu kaydeden ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) Göktaşı Ortamları Ofisi (Meteoroid Environment Office-MEO) Direktörü William J. Cooke, patlamayla ilgili şu ifadeleri kullandı:

“1946’daki son patlamadan, yıldızın patlama öncesinde bir yıldan biraz daha uzun bir süre ışığının azalacağını biliyoruz. T Coronae Borealis, Mart 2023’te sönmeye başladı, bu nedenle bazı araştırmacılar bugünden itibaren eylüle kadar ‘Nova’yı bekliyor. Ancak şu anda bildiklerimize göre, bunun ancak önümüzdeki aylarda gerçekleşeceğini söyleyebiliriz.”

Cooke, T Coronae Borealis gibi tekrarlayan novaları incelemenin bu tür sistemlerdeki yıldızlar arasındaki kütle aktarımını anlamaya ve beyaz cücenin yüzeyinde meydana gelen kontrolsüz termonükleer patlamaya dair bilgi edinmeye yardım ettiğini belirtti.

NASA, patlamaya dair güncel bilgiler yayınlayacak

Astronomlar, söz konusu gök olayını Hubble Uzay Teleskobu ile takip edecek ve Neil Gehrels Swift Gözlemevi vasıtasıyla X-ışını ile ultraviyole ışık üzerinden araştırmalar yapacak.

NASA’nın, X’teki NASA Universe hesabı, patlama hakkında güncel bilgiler de sağlayacak.