Bulaşıcı hastalıklara karşı erken uyarı sistemi ve salgınlara karşı yol haritaları geliştirilecek

AA muhabirinin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ikinci kalkınma planı olan, TBMM Başkanlığına sunulan 12. Kalkınma Planı’ndan derlediği bilgilere göre, 2024-2028 döneminde sağlık alanında da yeni atılımlar hayata geçirilecek.

Bireylerin bedenen ve ruhen tam bir iyilik halinde sağlıklı yaşam sürdürmeleri, ihtiyaç halinde kaliteli, güvenilir, etkin, veriye dayalı süreçlerle desteklenen, hazırlık ve uyum kapasitesi yüksek, mali açıdan sürdürülebilir sağlık hizmeti sunumunun sağlanması amaçlanan plana göre, sağlıklı yaşam tarzı teşvik edilerek bulaşıcı olmayan hastalık risklerine karşı koruyucu sağlık hizmetleri güçlendirilecek.

Bu kapsamda sağlıklı beslenme, fiziksel aktivitenin artırılması gibi alışkanlıkların toplumsal tutuma dönüşmesi sağlanacak, bilinçlendirme faaliyetleri yürütülecek, sağlık okuryazarlığı teşvik edilecek.

İklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkileri belirlenecek

12. Kalkınma Planı doğrultusunda, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerinin belirlenmesi ve azaltılması için çalışmalar yürütecek. Bu konuda kurumsal kapasite güçlendirilerek, kurumlar arası işbirliği artırılacak.

Ayrıca bulaşıcı olmayan hastalıklara yönelik risk faktörlerinin azaltılması amacıyla kanser tarama programları da dahil çeşitlendirilmiş tarama programları yaygınlaştırılacak ve böylelikle erken teşhis oranları artırılacak.

Çocuk, kadın ve üreme sağlığı hizmetlerinin güçlendirilmesi için yeni adımlar atılacak, evlilik öncesi ve yenidoğan tarama programları yaygınlaştırılarak anne ve bebek ölümlerinin azaltılması sağlanacak. Ergen sağlığı hizmetleri güçlendirilecek.

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp uygulamalarının güvenli kullanımı yaygınlaştırılacak

Bakanlık, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) uygulamalarını kanıta dayalı şekilde standardize edecek. Belirlenen bu standartlar doğrultusunda GETAT’ın ulusal ve uluslararası çalışmalarla güvenli kullanımı yaygınlaştırılacak.

Takviye edici gıda ve bitkisel içerikli ürünlerin güvenli şekilde piyasaya arzını sağlayacak yeni mekanizmalar geliştirilecek.

Nadir hastalıkların tedavi ve araştırma merkezi sayısı artırılacak

Nadir hastalıklarla mücadeleye ilişkin yeni önlemler doğrultusunda, özel gereksinimi ve nadir hastalığı olan kişilere sunulan sağlık hizmetlerinin kapasitesi güçlendirilecek.

Nadir hastalıkların erken dönemde teşhisi için tarama programları geliştirilerek yaygınlaştırılacak. Nadir hastalıklara ilişkin tedavi ve araştırma merkezi sayısı artırılacak.

Evde sağlık hizmetlerine ilişkin “İzleme Takip Sistemi” geliştirilecek.

Bulaşıcı hastalıklara karşı erken uyarı sistemi

Bulaşıcı hastalıklara, ani sağlık şoklarına, afet ve acil durumlara hazırlık ve müdahale kapasitesini güçlendirmek üzere de çalışmalar yürütülecek. Bakanlıkça bulaşıcı hastalıklara yönelik mevcut tanı, takip ve erken uyarı sistemleri geliştirilecek.

Ulusal düzeyde biyolojik ürünlerin üretilmesine ve aşı üretim kapasitesinin güçlendirilmesine yönelik merkezler kurulacak. Bağışıklık kazandırma programları güçlendirilerek toplumsal farkındalık artırılacak, aşılama programları tüm risk gruplarını içerecek şekilde yaygınlaştırılacak.

Küresel salgın ve afet gibi olağanüstü durumlarda sağlık hizmet sunucularının rol ve sorumluluklarını içeren yeni yol haritaları belirlenecek, malzeme ve personel akışına ilişkin planlamalar etkin şekilde yapılacak. Acil durumlarda güvenilir bilgi akışı ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik altyapı ve kapasite güçlendirilecek.

Birinci basamak sağlık tesislerinin daha fazla tercih edilmesi teşvik edilecek

Birinci basamak sağlık tesislerinin nitelik ve nicelik olarak geliştirilmesi yoluyla başvuran kişilerin koruyucu, önleyici, tedavi edici sağlık hizmetlerini bütüncül alabilmesi, böylece ikinci ve üçüncü basamak sağlık merkezlerine başvuruların azaltılması için adımlar atılacak.

Bu sağlık tesislerinin daha fazla tercih edilmesine yönelik teşvik mekanizmaları oluşturulacak.

Bulaşıcı olmayan hastalıklar başta olmak üzere, hastalıklara ilişkin tarama ve teşhis gibi süreçler ile kronik hastaların tedavi takiplerinde dijital uygulamaların da desteğiyle aile sağlığı merkezlerinin sorumlulukları artırılacak.

Aile hekimlikleri için yeni sistem oluşturulacak

Aile sağlığı merkezi sayısı yeni dönemde artırılacak, aile hekimlerine yönelik hizmet içi eğitimlerle alınan hizmetin etkinliği ve hizmetten duyulan memnuniyet iyileştirilecek.

Aile hekimlerinin üst basamaklara yönlendirdikleri hastaların tetkik ve tedavi sonuçlarına ilişkin geri bildirimlerini sağlayacak bir sistem oluşturularak, hizmet basamakları arasındaki etkileşim güçlendirilecek.

Sağlıklı hayat merkezlerinin sayısı artırılacak, ayrıca aile diş hekimliği uygulaması ülke genelinde yaygınlaştırılacak. Bakanlık, aile diş hekimliği birimlerinde koruyucu tedavileri tamamlanan bireylerin tedavi gereksinimlerinin ikinci basamak sağlık kuruluşlarında öncelikli karşılanmasına yönelik sevk zinciri oluşturacak.

BAHAR merkezleri yaygınlaştırılacak

Bakanlık, bağımlılıkla mücadeleye yönelik danışmanlık, tedavi, sosyal uyum ve iyileştirme hizmetlerinin bütüncül biçimde sunulmasına ilişkin yeni uygulamaları devreye alacak.

Bağımlılığın önlenmesi için farklı nüfus gruplarına yönelik farkındalık artırma çalışmaları kapsamında iyi uygulama örnekleri ve müdahale programları güçlendirilerek sürdürülecek.

Sigara bırakma poliklinikleri, bağımlılık danışma arındırma merkezleri, zorunlu tedavi kararlarının uygulandığı merkezler ile danışma, tedavi, iyileştirme ve sosyal uyum süreçlerinin bütünleşik bir şekilde sunulacağı BAHAR merkezleri farklı nüfus gruplarının hizmet alımını kolaylaştıracak şekilde yaygınlaştırılacak.

Bağımlılıkla mücadeleye ilişkin faaliyetlerin kanıta dayalı olarak tasarlanabilmesi için madde kullanım davranışlarına yönelik dönemsel araştırmalar yapılacak ve veri mahremiyeti gözetilerek kurumlar arası veri paylaşımında bulunulacak.

Tıp eğitiminin kalitesi artırılacak

Sağlıkta insan kaynağı ile fiziki altyapı nicelik ve nitelik olarak iyileştirilecek, bölgeler arası dağılımda denge sağlanacak.

Başta tıp, diş hekimliği ve eczacılık olmak üzere sağlık meslek gruplarında eğitimin kalitesi artırılacak ve uzmanlık eğitimindeki müfredatlar bilişim altyapısıyla desteklenerek ülke genelinde standart sağlanacak, sağlık alanında geleceğin ihtiyaç ve şartlarına uygun bir şekilde ve ülke ihtiyaçları göz önünde bulundurularak her alanda yeterli ve nitelikli işgücü oluşturulacak.

Ulusal düzeyde sağlık tesisi yatırım planlamalarına yönelik nesnel kriterler doğrultusunda makro planlar oluşturulacak, fiziki altyapının dengeli dağılımı sağlanacak, mevcut hastane yataklarının kullanım etkinliği yükseltilecek.

Olası afet durumlarında kesintisiz sağlık hizmeti sunumu sağlanabilmesi amacıyla sağlık tesislerinin afetlere karşı dayanıklılığı artırılacak. Uluslararası sağlıkta insan kaynağı hareketliliğinin yönetilmesine ilişkin politikalar geliştirilecek.

Yaşlı bakımında yeni model

Aktif yaşlanmaya yönelik koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin kapasitesini iyileştirmeyi, güçlendirmeyi hedefleyen Bakanlık, yaşlı bakımında sağlık ve sosyal hizmetleri bir araya getiren bakış açısıyla yeni bir model oluşturacak. Bu kapsamda kurumlar arası koordinasyon sağlanacak.

Yaşlı sağlığı (geriatri) ve palyatif bakım hizmetleri sunan merkezlerin sayısı artırılacak, evde sağlık ve bakım hizmetleriyle entegrasyonu sağlanacak ve yaşlıların sağlık hizmetlerine ulaşımı kolaylaştırılacak.

“Health Türkiye” küresel bir markaya dönüştürülecek

Sağlık turizmi alanında da hizmet kapasitesi nitelik ve nicelik olarak geliştirilecek, uluslararası alanda Türkiye’nin tercih edilirliği artırılacak.

“Health Türkiye” küresel bir markaya dönüştürülecek, bu kapsamda sağlık turizmi alanında ülkemizin tanıtım ve pazarlama faaliyetleri yürütülecek. Sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren ve yetki belgesine sahip sağlık kuruluşları ile aracı kuruluşların denetlenmesine yönelik sistem güçlendirilecek. Sağlık tesislerinin sağlık turizmi konusunda akreditasyonu teşvik edilecek.

Sağlık turizmi faydalanıcılarının uzaktan takibi için gerekli altyapı oluşturulacak. Bakanlık, gelecek dönemde de normal doğuma yönelik bilinçlendirme ve özendirme faaliyetlerini yaygınlaştırma çalışmalarını sürdürecek.

Kronik hastalıklar için “tele sağlık” sistemleri geliştirilecek

Dijital sağlık teknolojilerinin kullanımının yaygınlaştırılmasını sağlayacak Bakanlık, hastanelerin dijitalleşme altyapısını destekleyecek, bireylerin dijital sağlık okuryazarlığını geliştirmek için çalışmalar yürütecek.

Kronik hastalıkların izlem ve takibi başta olmak üzere “tele sağlık” sistemleri geliştirilecek, ilişkili sistemlerle birlikte çalışabilirliği sağlanarak kullanımı yaygınlaştırılacak.

Dijital teknolojilerin kullanımıyla dijital sağlık hizmetlerinin geri ödemesi ve personel ücretlendirilmesine ilişkin yeni mevzuat düzenlemeleri yapılacak.

Ayrıca sağlık verilerinin ulusal ve uluslararası normlara uygun olarak standardizasyon süreçleri yürütülecek, veri kalitesi ve güvenilirliği artırılacak, sağlık verilerinin siber güvenliği güçlendirilecek.

Sağlık harcamalarında denetim altyapısı kuvvetlendirilecek

Sağlık sisteminin mali sürdürebilirliğinin sağlanmasına yönelik hedefler kapsamında da geri ödeme sisteminde kanıta dayalı modellerin uygulanması sağlanacak. Sağlık harcamalarına ilişkin denetim altyapısı güçlendirilecek, hizmet sunum ve ilaç fiyatlarının etkin maliyet değerlendirmeleri yapılacak.

Akılcı laboratuvar ve tıbbi görüntüleme uygulamaları gerçekleştirilecek, ihtiyaç dışı tetkik, tahlil ve diğer işlemlerin azaltılması için denetim mekanizmaları oluşturulacak ve güçlendirilecek.

Üniversite hastaneleri etkin ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulacak

Üniversite hastanelerinin yönetim modeli eğitim, araştırma ve hizmet sunum fonksiyonları itibarıyla etkin ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulacak.

Akılcı ilaç kullanımı konusunda bilinç düzeyi artırılacak, hekimlerin desteklenmesi ve denetimi sağlanacak. İlaç ve tıbbi cihaza erişimin kolaylaştırılması için adımlar atılacak, güvenli ürüne erişimi sağlamak amacıyla da ulusal kontrol laboratuvar altyapısı güçlendirilecek.

Sağlık hedefleri

Bakanlık, yıl sonunda 240 olması öngörülen 100 bin kişiye düşen hekim sayısını 2028’de 315’e, yıl sonunda 370 olarak öngörülen 100 bin kişiye düşen hemşire ve ebe sayısını da 2028’de 500’e çıkarmayı hedefliyor.

Nitelikli hastane yataklarının tüm hastane yataklarına oranının 2028’de yüzde 90’a ulaşması amaçlanıyor.

Her 1000 canlı doğumdaki bebek ölüm hızının 9,1’den 2028’de 8,5’a, 100 bin canlı doğumdaki anne ölüm oranının 12,6’dan 12’ye, bin canlı doğumdaki sezaryen doğum oranın da 584’ten 350’ye indirilmesi hedefiyle çalışmalar yapılacak.

Öte yandan 2017’de yüzde 31,5 olarak saptanan 15 yaş ve üzeri nüfustaki obezite oranlarının 2028’de yüzde 27’ye, yüzde 12,5 olarak saptanan diyabet oranının yüzde 11’e, yüzde 32 olarak tespit edilen tütün ürünü kullanım sıklığının da yüzde 27’ye düşürülmesi hedefleri planda yer alıyor.