Tütün bağımlılığını yenmeye çalışan gençten “elektronik sigara” uyarısı

Ankara Bilkent Şehir Hastanesi bünyesindeki 18 Yaş Altı Sigara Bırakma Polikliniği, psikososyal destek ve ilaç tedavisi ile çok sayıda gencin sigaradan kurtulmasına destek oluyor.

Poliklinikteki tedavi süreciyle sigara bağımlığından kurtulmaya çalışan gençlerden biri de 17 yaşındaki lise öğrencisi Elif Irengün.

AA muhabirinin görüştüğü İrengün, sigarayla 14 yaşındayken tanıştığını belirterek, “Liseye yeni başladığım zamanlarda arkadaşımın teklifiyle sigaraya başladım. Ona mahcup olmamak için teklif ettiğinde ‘hayır’ diyemedim, kabul ettim ve aldım. Yaklaşık 3,5 yıldır sigara kullanıyorum, günde bir paketi buluyor.” ifadesini kullandı.

Futbol sevdası sigarayı yendi

Ailesinin kendisine olan desteği ve spor sevgisi sayesinde sigaradan kurtulmaya karar verdiğini, bunun üzerine Sigara Bırakma Polikliniğine başvurduğunu aktaran Elif, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Poliklinikteki sigara bırakma tedavime yeni başladım. Ben profesyonel olarak futbol oynuyorum ve kendimi bu alanda ilerletmek istiyorum. Bunun için sigarayı bırakmak istiyorum, polikliniğe bu nedenle başvurdum. Bütün akranlarıma önerim de çekinmemeleri, gerektiğinde kendilerine böyle tekliflerde bulunan arkadaşlarına ‘hayır’ demeleri.”

“Bana sigara teklif eden arkadaşımı da buraya yönlendirmek istiyorum”

Sigara kullanmaya başladıktan bir süre sonra olumsuz etkilerini de görmeye başladığını dile getiren Elif, “Sigara bende sabahları çok kötü öksürük yapıyordu. Zaman zaman nefessiz kalıyordum, saçım, ağzım çok kötü kokuyordu. Kesinlikle herkese sigarayı bırakmasını öneriyorum.” diye konuştu.

Kendisini sigaraya alıştıran arkadaşına da seslenen Elif, “Bana sigara teklif eden arkadaşımı da 18 Yaş Altı Sigara Bırakma Polikliniğine yönlendirmek istiyorum.” dedi.

“Türkiye’de satışı yasak ama biz kolayca ulaşabiliyoruz”

Sigarayı bırakabileceği düşüncesiyle bir dönem “elektronik sigara” kullandığını da dile getiren Elif, şöyle konuştu:

“Elektronik sigarayı ilk olarak bir arkadaşımda gördüm. Bu ‘sigara isteğimi azaltır’ diye düşünerek elektronik sigaraya da başladım. Fakat asla böyle bir etkisi olmadı, sigara içmemi önlemedi. Türkiye’de elektronik sigara satışı yasak ama biz gençler, bunları nerede bulabileceğimizi biliyoruz, kolayca da ulaşabiliyoruz. Elektronik sigara başlangıçta bana çok masum gelmişti ama Sigara Bırakma Polikliniğine başvurduğumda sigaradan çok daha zararlı olduğunu öğrendim. Bu sayede bilinçlendim.”

Ne kadar erken yaşta başlanırsa o denli kuvvetli bağımlılık gelişiyor

18 Yaş Altı Sigara Bırakma Polikliniği Sorumlusu Doç. Dr. Demet Taş da bugünün Dünya Tütünsüz Günü olduğuna ve DSÖ’nün 2024’ü “Çocuk ve ergenleri tütün endüstrisinden koruma yılı” olarak ilan ettiğine dikkati çekti.

Tütün ürünlerine ne kadar erken başlanırsa bağımlılık riskinin de o denli arttığına dikkati çeken Taş, “Sigara, elektronik sigara, nargile gibi tütün ürünlerine ne kadar erken başlanırsa beyinde o kadar fazla değişim oluyor ve o kadar kuvvetli bir bağımlılık gelişiyor.” uyarısında bulundu.

18 Yaş Altı Sigara Bırakma Polikliniğine başvuran ergenlere öncelikle nabız, akciğer, tansiyon, EKG gibi tetkiklerin yapıldığını, kandaki karbonmonoksit düzeyinin belirlendiğini, psikolog görüşmelerinin gerçekleştirildiğini anlatan Taş, tütün bağımlılığı düzeyini belirleyen bir test de uygulandığını söyledi.

“Elektronik sigaralar tütün sektörünün bir oyunu”

Doç. Dr. Taş, ergenlere bağımlılık düzeyine göre, davranışsal terapi ve nikotin yerine koyma tedavilerinin uygulandığını belirterek, tedavi, kontrol sürecine tam uyulduğu takdirde sigaranın bırakılabildiğinin altını çizdi.

Meyve aromaları ve renkli tasarımlarıyla özellikle gençler arasında giderek popüler hale gelen tek kullanımlık elektronik sigaraların da ciddi bir risk olduğunu vurgulayan Taş, şöyle devam etti:

“Elektronik sigaralar da tütün sektörünün bir oyunu. Tütün sektörü, beyinde kalıcı değişiklik yaparak ömür boyu bağımlılık oluşturmak için devamlı gençleri hedefine alıyor. Elektronik sigaraların içinde çok fazla tatlandırıcı konuluyor. Albenili renkler, tatlandırıcılarla bunlar masummuş, zararsızmış gibi pazarlanıp ergenler kandırılıyor. Oysa bu ürünler sigara kadar zararlı hatta çok daha ciddi akciğer hasarı yapabiliyor. Elektronik sigaraların içerisine tütün, nikotin dışında farklı bağımlılık yapıcı maddeler kolaylıkla konabiliyor, içindeki nikotin düzeyi de tam olarak bilinmiyor. Bu çok ciddi bir tehlike.”

Demet Taş, 18 yaş altında sigara kullanımının en önemli nedenleri arasında arkadaşlarına “hayır” diyememenin, anne-babanın sigara kullanmasının yer aldığını belirterek, ailelere, sigaradan uzak durma, çocuklarının yanında sigara içmeme ve gençlere, gerektiğinde “hayır” deme becerisi kazandırmalarını önerdi.

“Marketlerde, AVM’lerde sigara satışı yasaklanmalı”

Erişkin Sigara Bırakma Polikliniği Sorumlusu Doç. Dr. Mükremin Er de sigarayı bırakmayı birkaç kez deneyip yeniden başlayan kişilerin ümitsizliğe kapılmaması gerektiğini, destek tedaviler, düzenli kontrollerin de katkısıyla sigaranın birkaç deneme sonucu bile olsa mutlaka bırakılabileceğini anlattı.

Çocukları, gençleri tütün endüstrisinden uzak tutmanın önemine vurgu yapan Er, “Marketlerde, bakkallarda, AVM’lerde sigara satışının engellenmesi veya yasaklanması gerekiyor. Sigara bir zehir ve şayet günümüzde, yeni üretilmiş olsaydı asla yiyecek, içecek satılan bir yerde satışına izin verilmezdi. Belki sadece ‘tobacco shop’ gibi özel yerlerde satılabilir, isteyen de gidip oradan alabilir. Ayrıca sigaraya yönelik vergiler ne kadar artırılırsa içme oranı da o denli azalıyor.” görüşünü paylaştı.

Er, çocukların, gençlerin pasif içicilikten korunmasının, internet ortamındaki dizilerde sigara, alkol, madde bağımlılığını özendirici içeriklere de daha sıkı düzenlemeler getirilmesinin önem taşıdığını kaydetti.