Kara mantar yayılıyor! Bir ülkeye daha sıçradı!

Afganistan Sağlık Bakanı Vahid Mecruh, Kovid-19 salgınında üçüncü dalganın ortasında, ülkede ilk kez iki hastada tespit edilen kara mantar hastalığından bir kişinin hayatını kaybettiğini söyledi. Mecruh, kara mantar enfeksiyonunun yayılmasının önlenmesi için çalışmalara başladıklarını belirtti. Öte yandan Sağlık Bakanlığı son 24 saatte 84 kişinin Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirdiğini açıkladı. Böylece ülkede Kovid-19 salgınında toplam ölü sayısının 5 bin 283’e çıktı, toplam vaka sayısı 126 bine yaklaştı. Afganistan’da şu ana kadar 6 milyondan fazla kişiye aşı yapıldı. Kara mantar, nedeniyle Hindistan’da 200’den fazla kişi hayatını kaybetti, hastalığa yakalananların yüzde 60’ı ise en az bir gözünü kaybetti. Uzmanların tüm vücuda yayılmasını önlemek için hastaların gözlerini almak zorunda kaldığı kara mantar, beyin ve akciğerleri etkiliyor ve yaşamı tehdit ediyor. Koronavirüs vakalarının zirve yaptığı Hindistan’da geçtiğimiz günlerde yeni bir hastalık yayılmaya başladı: Kara mantar. Bu hastalık sebebiyle binlerce kişi bazen bir bazen de iki gözünü birden kaybediyor. 10 bini bulan kara mantar vakaları için akıllarda ise bir soru var; dünyaya yayılır mı?

 Tüm dünyada koronavirüs ile mücadele devam ederken, vakaların en çok görüldüğü ülkelerden olan Hindistan’dan gelen ‘kara mantar’ haberleri panik yarattı. Hindistan’da hükümet 29 eyalette ‘kara mantar’ salgını ilan edilmesi için çağrıda bulundu. Kara mantar, tıptaki adı ile mukormikoz nedeniyle ülkede 200’den fazla kişi hayatını kaybetti, hastalığa yakalananların yüzde 60’ı ise en az bir gözünü kaybetti. Uzmanların tüm vücuda yayılmasını önlemek için hastaların gözlerini almak zorunda kaldığı kara mantar, beyin ve akciğerleri etkiliyor ve yaşamı tehdit ediyor. Hindistan’dan gelen bu haberlere ek olarak Mısır’da da vakalara rastlandı. Hemen ardından Irak Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, ülkede kara mantar nedeniyle bir kişinin hayatını kaybettiği belirtildi ancak hastalığın bulaşıcı olmadığına özellikle vurgu yapıldı. Şimdi herkesin aklında aynı soru var: “Bu da koronavirüs gibi dünyaya yayılır mı?”

 Kara mantar hastalığının ne olduğunu, büyük bir tehdit oluşturup oluşturmadığını ve daha fazlasını Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul ile Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü’nden Doç. Dr. Sezer Okay yanıtladı. Prof. Dr. Bülent Ertuğrul kara mantarı, “Aslında tam doğru bir adlandırma olmamakla birlikte mantarın yapmış olduğu infeksiyona bağlı olarak doku renginin siyahlaşması nedeniyle bu şekilde adlandırılan hastalık etkeni Mucormycoses denilen bir mantar türüdür” diye tanımlıyor. Bu mantar türünün doğal yaşamda bolca bulunduğundan ve günlük yaşamda sürekli karşımıza çıktığından bahseden Ertuğrul, “Örneğin bir meyveyi buzdolabı dışında bir yerde beklettiğimizde bir süre sonra siyah bir küf kaplandığını görürüz. İşte bu küf aslında bu hastalığın etkeni olan mantar türüdür” diyor.

 Doç. Dr. Sezer Okay, mukormikozun Covid-19 ile ortaya çıkan yeni bir hastalık olmadığını, 2004 Hint Okyanusu tsunami’si ve 2011 Missouri Kasırgası’nda da vaka artışları görüldüğünü söylüyor. Okay, hastalığın Covid-19 ile neden arttığı sorusuna ise “Enfeksiyon bölgesi ve sağlık durumuna göre ölüm oranı yüzde 40-80 olan mukormikoz, ağır ve kritik Covid-19 hastaları için hayat kurtaran bir tedavi olan steroid kullanımıyla özellikle şeker hastalarında ortaya çıkıyor. Steroidler, Covid-19’da akciğerlerdeki enflamasyonu azaltıyor ve bağışıklık sistemi koronavirüsle savaşmak için aşırı çalıştığında meydana gelebilecek bazı hasarları durdurmaya yardımcı oluyor” cevabını veriyor. “Ancak steroidler şeker hastası olan ya da olmayan Covid-19 hastalarında bağışıklığı azaltıyor ve kan şekeri seviyelerini yükseltiyor. Bağışıklıktaki bu düşüşün mukormikoz vakalarını tetikleyebileceği düşünülüyor” diyen Doç. Dr. Okay, Hindistan’daki mukormikoz hastalarının birçoğunun Covid-19’dan iyileşen şeker hastaları olduğunu, bu ülkedeki mukormikoz vakalarındaki artışın yüksek Covid-19 vaka sayısı ve şeker hastalığının yaygın oluşundan kaynaklandığının altını çiziyor.