Türkiye yeni dönemdeki yatırımlarda önceliklerini belirledi

AA muhabirinin 2024-2026 Dönemi Yatırım Programı Hazırlıkları’ndan yaptığı derlemeye göre, söz konusu dönemde makroekonomik ve finansal istikrarın güçlendirilmesi, yüksek katma değerli üretimin teşvik edilmesi, yeşil ve dijital dönüşüm odağıyla verimlilik ve ihracat artışı yoluyla büyüme ve cari işlemler dengesinde kalıcı iyileşmenin sağlanması, enflasyonun orta vadede tek haneye düşürülmesi, iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi ile afetlerle etkin mücadele ederken mali disiplinin korunması amaçlanıyor.

Buna göre, kuruluşlar, yardım tekliflerini, Orta Vadeli Program (OVP)’daki hedefler, rehberde yer alan yatırım tavanları ve proje öncelikleri çerçevesinde 2024-2026 döneminde gerçekleştirebilecekleri fiziki hedeflerin boyutunu ve maliyetini dikkate alarak yapacak.

Anılan kuruluşlar, depremle ilişkili yatırım tekliflerini deprem özelinde tanımlanmış olan projeler için yapacak. Deprem kapsamındaki ödenekler sadece deprem özelinde tanımlanmış projelerde kullanılacak.

Acil ve çok zorunlu haller dışında yatırım programına çok yıllı yeni proje alınmayacak. Getirilen bu sınırlamaya yatırım programı uygulama sürecinde de devam edilecek. Yıllık proje tekliflerinin yatırım programına alınmasında azami ölçüde seçici olunacak, mevcut varlıkların ömrünü uzatan yatırımlara ağırlık verilecek.

Kuruluşların ödenek tekliflerini belirlerken mevcut projelerin tamamlanma süresini uzatmaması ve yeni teklif edilecek projelerde ihaleye çıkabilmek için gerekli ödeneği ayırması esas olacak.

Kamu kuruluşları, yatırım stokunun ortalama tamamlanma süresini azaltacak tedbirleri alacak. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) gerekli gördüğü takdirde yatırım programındaki projelerin ortalama tamamlanma süresini azaltma yönünde ihtiyaç duyabilecek ilave tedbirleri resen alacak.

Proje tekliflerinde cari nitelikli harcamalara yer verilmeyecek. Kamu kuruluşları, yatırım stokunun ortalama tamamlanma süresini azaltacak tedbirleri devreye sokacak.

Üst politika belgeleri, ulusal ve uluslararası antlaşmalardaki hükümler çerçevesinde kapsayıcı büyümeyi ve toplumsal refahı sağlamak üzere kadın erkek fırsat eşitliğine duyarlı bütçeleme anlayışı ile hazırlanacak, bu eşitliği sağlamaya yönelik projelere öncelik verilecek.

Depremden etkilenen illerdeki projeler öncelik kapsamında

Kamu yatırımlarında, büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, bölgelerin gelişme potansiyelini harekete geçirmeye, üretim, istihdam ve ülke refahını artırmaya azami katkı sağlayacak projelere, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı projelerine öncelik verilecek.

Ayrıca kamu yatırımlarında, altyapı konusunda, özel kesimde üretim maliyetlerinin azaltılmasını, yeni üretim kapasitelerinin oluşturulmasını, böylece üretimin yenilikçi ve rekabetçi gelişmesini destekleyecek projeler ön planda olacak.

Makroekonomik hedefleri destekleyecek ve büyümeyi sürdürülebilir kılacak nitelikli insan gücü ve güçlü toplum hedefiyle ilgili projeler de öncelikli olarak yatırım programına alınacak.

Söz konusu dönemde kamu yatırım tahsislerinde KÖİ modeliyle yürütülenler dahil 11. Kalkınma Planı’nın öncelikli imalat sanayi sektörlerine ve bu sektörlere yönelik beşeri ve fiziki altyapıyı güçlendirecek AR-GE, dijitalleşme, insan kaynakları, lojistik, enerji ve eğitim gibi yatay alanlar ile tarım, turizm ve savunma sanayi alanlarına öncelik verilecek.

Kamu yatırımları, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkı sağlayacak projelere ayrılacak. Yatırım projeleri için hazırlanacak fizibilite etütlerinin sosyal analiz kısmında proje tekliflerinin ilgili olduğu bölge planının öncelik ve tedbirlerine yer verilecek. GAP, DAP, DOKAP ve KOP Bölge Kalkınma idarelerinin sorumluluk alanlarındaki iller için hazırlanan eylem planları kapsamındaki yatırımlara öncelik sağlanacak.

Bölgelerin ekonomilerinde öne çıkan sektörlerin daha yüksek katma değerli ve rekabet edebilirliği yüksek üretim yapılarına dönüşmesine katkı sağlayacak alanlardaki yatırımlara öncelik verilecek.

Proje bazında da 11. Kalkınma Planı’nda yer alan sektör ve alanlara, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerden etkilenen illerde altyapının yeniden tahsis edilmesine yönelik projeler ile 2024 yılı içinde tamamlanarak hizmete girebilecek öncelikli projeler öncelikli olacak.

Bunların yanı sıra önemli ölçüde fiziki gerçekleşme sağlanmış projelere, mevcut sermaye stokunun daha etkin kullanılmasına ve korunmasına yönelik idame-yenileme, bakım-onarım, rehabilitasyon ve modernizasyon türü yatırım projelerine, afet risklerinin azaltılması, afetlere hazırlık ile afet hasarlarının telafisine yönelik projelere ağırlık verilecek.