Yerel seçimlerde adaylık için istifalarda son gün 1 Aralık

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 31 Mart 2024 tarihinde yapılacak Mahalli İdareler Seçimleri’nde aday olabilmek için kamu görevlileri, yargı mensupları, siyasi parti il ve ilçe yöneticileri, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) mensupları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, kamu bankaları, üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının, katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanların 1 Aralık Cuma günü saat 17.00’ye kadar görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmaları gerektiğini bildirdi.

YSK’nın konuya ilişkin Resmi Gazete’de yayımlanan kararında, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Mahalli İdareler Seçimleri 5 yılda bir yapılır. Her seçim döneminin 5. yılındaki 1 Ocak günü seçimin başlangıç tarihidir. Aynı yılın mart ayının son pazar günü oy verme günüdür.” hükmüne istinaden Mahalli İdareler Seçimleri’nin 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacağı belirtildi.

Seçimlerde aday olabilmek için kanun gereği çekilmesi veya görevlerinden ayrılması gerekenlerin çekilme veya görevlerinden ayrılma isteğinde bulunma tarihlerinin belirlenmesi amacıyla yapılan çalışmaların ise tamamlandığı kaydedildi.

Kararda, Anayasa’nın 76. maddesinde, hakim ve savcılar, yüksek yargı mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve TSK mensuplarının görevlerinden çekilmedikçe aday olamayacaklarının ve milletvekili seçilemeyeceklerinin hükme bağlandığı anımsatıldı.

2972 sayılı kanunun 17. maddesine göre milletvekilleri, belediye başkanları, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile muhtarların mahalli idareler seçimlerinde adaylıklarını koyabilmeleri veya aday gösterilebilmeleri için görevlerinden istifa etmek zorunda olmadıkları belirtilen kararda, kamu görevlileri, siyasi parti il ve ilçe yöneticileri, TSK mensubu subay ve astsubaylar ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanların adaylığı konusunda bir hükme yer verilmediği hatırlatıldı.

Bu durumda kamu görevlilerinin, siyasi parti il, ilçe yöneticilerinin, subay ve astsubaylar ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanların adaylığı konusunda 2972 sayılı kanunun 36. maddesi ile atıf yapılan 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 18 ve 19, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 40. maddelerinin uygulanması gerektiği belirtildi.

Ayrılma isteği seçim tarihinden 1 ay önce olmalı

Kararda, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun “Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler” başlıklı 18. maddesi uyarınca 31 Mart 2024 tarihinde yapılacak Mahalli İdareler Seçimleri’nde aday olabilmek için kamu görevlileri, siyasi parti il, ilçe yöneticileri, subay ve astsubaylar ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanların seçimin başlangıç tarihinden 1 ay önce görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmaları gerektiği sonucuna varıldığı bildirildi.

2839 sayılı kanunun 18. maddesinde, görevden ayrılması gerekenler ile ilgili genel kurala yer verildiği, Mahalli İdareler Seçimleri’ne katılacaklar açısından istisnaların 2972 sayılı kanunun 17. maddesinde sayıldığı belirtilen kararda, “İstisna hükmünde kendilerine yer verilmediğinden aday adayı olmak isteyen siyasi partilerin il, ilçe teşkilatlarının yönetim kurulu başkan ve üyelerinin de istifa etmeleri gerekmektedir.” ifadesine yer verildi.

Aynı kanun maddesinde, aday adayı olabilmek için belirli bir tarihte “görevden ayrılma isteğinde bulunma” koşulunun getirildiği belirtilerek, bu koşulun istifa şeklinde ayrılma ile sınırlı olduğu, emeklilik suretiyle daha sonra vaki olacak ayrılmalarda bu tarihin aranamayacağı yolunda bir hükme yer verilmediği, istifa veya emeklilik suretiyle ayrılma arasında fark aranmadan, “görevden ayrılma” biçiminde kapsayıcı bir ifade kullanıldığı vurgulandı.

Kanunda belirtilen kişilerin aday olabilmeleri için, istifa veya emeklilik yoluyla ayrılanlar arasında bir ayrım yapılmaksızın istifa veya emeklilik dilekçelerini öngörülen sürede vermiş olmaları gerektiğine dikkat çekilerek, aksi halde öngörülen tarihten sonra emeklilik veya istifa isteminde bulunanların 31 Mart 2024’de yapılacak seçimde aday olmalarına kanunen imkan bulunmadığı kaydedilen kararda, şunlar kaydedildi:

“Aday olmak isteyen hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, subay ile astsubaylar, siyasi partilerin il, ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanların en geç 1 Aralık 2023 Cuma günü saat 17.00’ye kadar görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmaları gerektiğine karar verildi.

Ayrıca bunlar için aynı kanunun 19. maddesinde yer alan görevden ayrılmaya ilişkin hükümlerin uygulanması, kamu görevlilerinden emeklilik dilekçesi verip aday olacakların en geç 1 Aralık 2023 Cuma tarihinden geçerli olmak üzere emeklilik isteğini belirten dilekçelerini en geç 1 Aralık 2023 Cuma günü saat 17.00’ye kadar vermeleri gerektiği kararlaştırıldı.

Aday olmak isteyen siyasi partilerin il, ilçe yönetim kurulu başkan ve üyelerinin de en geç 1 Aralık 2023 Cuma günü saat 17.00’ye kadar istifa etmeleri gerektiğine ve istifa etmelerine ilişkin esas ve usullerin 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca belirlenmesine karar verildi.”