Gurbetteki Anadolu Makedonya/ikinci Bölüm

Kerem Sadilov, Makedonya’da doğmuş büyümüş bir Türk ailenin bireyiydi. Daha önce tanıştığımız için bir çok konuda birbirimizi iyi tanıyorduk. Otelden çıkıp Üsküp’te gezinmeye başladık. İlk olarak Bit Pazarı’nı gezdik. Biz Pazarının olduğu muhit tamamen Müslümanların elinde diyebilirim. Dükkan sahiplerinin geneli ya Arnavut ya da Türk. Bit Pazarı’nda dolaşırken, Arnavutların da Türkçeyi çok fazla olmamakla birlikte en azından karşısındakini anlayacak kadar bildiğini gördük. Bit Pazarı ve daha doğrusu Arnavut ve Türklerin yaşadığı muhit aslında bana biraz da Mostar Şehrini hatırlattı. Bosna’nın Mostar şehri iki bölümdü. Bir tarafından Boşnaklar yaşarken, diğer tarafında da Hırvatlar yaşıyordu. Üsküp için de aslında genel olmamakla birlikte, Taş Köprü’nün bir tarafında Arnavut ve Türkler, diğer tarafında ise Makedonlar yaşıyor.

Tabi sizi çok iyi anlayan insanların yanımda olması Üsküp’e adım attığımda başlayan tüm olumsuzlukların üzerini kapatmıştı. Sürekli Makedonya’da yaşayan Müslümanlar hakkında bilgi alıyordum, beni gezdiren ekipten. Aslında duyduklarım karşısında şaşırıyor ve açıkçası Müslüman kardeşlerimiz için de üzülüyordum. Sonra Kerem Sadilov, Türkiye’nin Makedonya’ya yardımlarından bahsetmeye başlaması ile aslında  olumlu ve olumsuz yönler gün yüzüne çıkıyordu düşüncelerimde. Geçtiğimiz aylarda Makedonya’da bildiğiniz gibi sel felaketi olmuştu. Sel felaketi nedeni ile Makedonya’ya yardım yapan ülke, çok şükür yine bizim ülkemiz ve bizim insanımız olmuştu. Kerem Sadilov ise durumu şöyle anlatıyor, “Geçtiğimiz aylarda sel felaketi oldu. Sel felaketi nedeni ile Türkiye’mizden bir çok yardım ulaştırıldı. Ama Makedon basını bunu kaale almadı. Ama Avrupa devletlerinden bir kaç koli su gönderildiğinde sabahtan akşama kadar bu konuda haber yapıyorlar. Şimdi ülkemiz yardım etmesin o zaman diyeceğim ama biz Osmanlı Torunuyuz, kafire kızıp mazlumu unutamayız”… Aslında söyledikleri o kadar doğruydu ki… Evet biz Osmanlı Torunları olarak, her olumsuzlukta bile mazlumun hakkını savunacak, onlara yardımda bulunacak bir toplumuz. Ecdadımız bizlere bunu entegre ettiği için de ayrıca gururlu ve şeref sahibi bir milletiz, aziz bir milletiz ve Asımın neslindeniz.

Kerem Sadilov’un yanında gelen Türk arkadaşları İsmail Fejzulov, Yalçın Saliov ve Arkın Demir ile beraber Üsküp’ten çıkıp Doğu Makedonya’ya doğru ilerliyoruz. Doğu Makedonya’da bulunan Radoviş şehrine doğru seyir halindeyken,  İsmail Fejzulov, Yalçın Saliov ve Arkın Demir’e çeşitli sorular soruyorum. İlk sorduğum soru ise; burada bulunan Türkler devlet kademesine girebiliyor mu? ve Üniversite okuma yüzdesi Türkler için kaç?… Aldığım cevaplar aslında beklediğim cevaplardı. Arkın Demir olayı şöyle özetledi; “Kardeşim, biz Türkler burada pek okumuyoruz. Yani sizin deyiminiz ile ilkokulu ve ardından belki lise. Sonra zaten kimse üniversiteye gitmiyor. Bizim aramızda şu anda Üniversite okuyan bir tek Kerem var. Yani neden okumuyoruz diye soracak olursan da, çünkü burada üniversite okumak hiç basit değil. Okumak için maddi durumunun çok iyi olması gerekiyor. Hadi diyelim okudun, Makedon hükümeti devreye giriyor. Yani Makedonlar devlet dairelerinde bizlere iş vermeye pek de alışık değil. Devlet dairelerinde çalışan Türkler var ama genel anlamda onların bize karşı bir yaptırımı söz konusu desek daha doğru olur”…

Bu konuşmalar karşısında sessiz kaldım bir süre. Sonra Kerem lafı açıyor ve başlıyor eğitim hakkında konuşmaya, “Eskiden bizim Türkler hiç okumazdı. Çünkü durumlar hiç yoktu. Sonra Türkiye’nin yardımları gelmeye başladı. Hükümetimiz bizlerin okuması için burs bağladı. Şu anda bizim üniversite de hemen hemen herkes Müslüman. Bunun nedeni ile Türkiye hükümetinin bize burs bağlaması. Bu burslu ile birlikte bizlerde okumaya başladık. Hükümetimizden Allah razı olsun. Allah milletimize zeval vermesin”…

Sonra anlıyorum ki mevcut hükümetimiz sadece yurt içinde değil, yurt dışında da Müslümanların gelişmesi ve okuması için çeşitli çalışmalar gerçekleştiriyor. Ve böylece üniversite okuyan gençler yetiştirerek, kendi bölgelerine fayda sağlaması öngörülüyor. Daha da özetlemek gerekirse, ülkemizin yara sarmadığı yer olmadığını ilerleyen bölümlerde çokça göreceğiz.

Radoviş’e doğru seyir halindeyken, kötülemek için değil ama gelişmişlik düzeyi olarak bir taraftan hüzünlenip bir taraftan da mutlu oluyordum. Yollar, araçlar, yaşam yerleri… Biz çok iyi bir tabirle Makedonya’dan en az 15-20 belki 30 yıl ilerideyiz. Ve bize ulaşmaları ise çok zor. Çünkü ekonomisinin her geçen gün kötüye gittiğini öğreniyoruz.

Kerem Sadilov, benim geleceğimi Radoviş’deki Türk mahallesindeki insanlara bahsetmiş. Hatta onlar da beni bekliyormuş ama ben inanın farkında değildim. Radoviş’e vardığımızda Semerkand vakfının olduğu mekana giriyoruz. Zaten mahallenin yarısından fazlası da bu mekana gelip gidiyormuş. Vakfın içine girdiğim zaman herkesin ayağa kalkması, benim yanıma doğru gelmesi, hürmet göstermeleri ve sadece beni beklemeleri, o an değil belki ama bir kaç saat sonrasında yoğun duygular yaşamama neden olmuştu.

Tabi bizde protokol karşılama töreni olur hani. Folklor ekipleri gösteriler düzenler. Aslında farklı bir benzerini yaşıyordum. Vakıf içindeki insanlarımız ellerine defleri alıp başlıyorlar ilahiler söylemeye. Aslında pek alışık olmadığım hatta hiç alışık olmadığım bir konuydu. Sadece anladığım tek şey şuydu; Türkiye’den sıradan bir insan bile ziyarete gelse, onlar için bayramdı…

Vakıftan çıktıktan sonra tabi ilk otele yerleşmeyi düşünüyorum ama aslında bu mümkün olmuyor. Kerem kesinlikle kendisinin evinde kalmamı istiyor. Ve bu konuda da beni tehdit ediyordu sanki hafif tebessümle. Sonra Kerem’in evine doğru yola çıkıyoruz. Keremin evine doğru yürürken, geçtiğimiz mahalleye baktığımda, gerçekten yıllar önceki anılarım aklıma gelmişti. Yani bizim yıllar önceki halimizi, Makedonya’daki Osmanlı yadigârları şimdi yaşıyordu. Başımı eğdim ve hüzünlenerek devam ettim…