İlçe Tarım’dan don uyarısı

Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Gıda, Tarım ve Hayvancılık İnegöl İlçe Müdürü İbrahim Ekrem, ” Meteorolojiden gelen bilgi ile gece saatlerinden itibaren Cuma günü sabah saatlerine kadar ilçemiz İnegöl’de don olayı bekleniyor. Meydana gelmesi beklenen don olayı nedeniyle ilçe halkımızın dikkatli ve tedbirli olunması gerekmektedir” şeklinde konuştu.

DON OLAYI NEDİR?

Don olayı, kısa olarak mevcut hava sıcaklığının 0°C’ın altına düşmesi ile veya 0°C’a yakın derecelerinde meydana gelen bir hava olayıdır. Bir yerin hava durumunun derecesi bu sözü ettiğimiz derecelerde seyrederse o yerin don olayı ile karşılaşabilme ihtimali söz konusu olabilir. Don olayından olumsuz derecede etkilenmemek için önlemler alınmalıdır.

MEYDANA GELEN DON OLAYININ RİSKLERİ NELERDİR?

Sürekli ve şiddetli bir şekilde, özellikle kış mevsiminde meydana gelen don olayları tarımsal faaliyetler için büyük risk oluşturduğu gibi, yeryüzündeki karların erimesini de engelleyerek ve yeryüzünün geçirgenliğini imkânsız bir hale getirerek hidrolojik açıdan da çok önemli roller oynamaktadır.

DON OLAYININ OLUŞUM ŞEKLİ

Yeryüzünün radyasyon ve kondüksiyon etkenleri ile aşırı derecede soğumasına neden olan olaylar bütünün don olayının oluşması için elverişli temel koşulları sağlarlar. Özellikle belirli bir mekanın soğuk ve kuru bir şekilde olan polar hava kütlesi tarafından doldurulması, havanın açık ve sakin bir şekilde olması, atmosferde yer alan su buharı oranının düşük bir seviyede olması, karasal bir sıcaklık rejim çeşidi don için elverişli hava koşullarını oluşturur. Meydana gelen bu hava koşulları altında kondüksiyon ve radyasyon etkenleri ile yeryüzü sıcaklığının özellikle gece vakitlerinde ciddi derecede düşmesi ve sıcaklığın 0°C’ın alt seviyelerine kadar inmesi ile donun oluşmasına zemin hazırlayıp yol açar.

TOPOĞRAFİK YAPININ DON OLUŞUMUNDA ROLÜ NEDİR?

 Topoğrafik bir yapıya sahip olan yerlerde don oluşumunda çok önemli bir rol oynar. Yüksek kesimlerde soğuyan ve ağırlaşan hava kütlesi, yer yer çukur olan alanlarda toplanıp bu kısımların oluşan don olayı tarafından etkilenmesine sebep olur. Geniş olan alanlarda sıcaklık derecesi 0°C’ın üzerinde olduğu halde bölge içerisinde topoğrafik yapının elverişli bir şekilde olması nedeni ile don etkeni ortaya çıkabilir.

COĞRAFİ YAPININ DON OLAYINDA ETKİSİ VAR MI?

Coğrafi bölge içerisinde yer alan toprak yapısının ve bitki örtüsü çeşidinin ayrıca kar örtüsünün, don oluşumu ve don olayı ile ilgili meydana gelen buzun özellikleri üzerinde çeşitli etkileri söz konusu olabilir. Yer yüzeyinin donma hızı içeriğinde yer alan suyun miktarına da bağlı olan bir durumdur. Çok nemli bir yapıya sahip olan topraklar kuru topraklara göre daha yavaş bir şekilde donarlar. Ormanlarla kaplı olan alanlar ise açık alanlara göre daha yavaş ve aynı zamanda daha yüzeysel olarak donmaya karşı meyillidirler.

KAR ÖRTÜSÜ DON OLAYINI ÖNLEYEBİLİR Mİ?

Bir yere yeteri miktarda yağan kar örtüsü, adeta yer yüzeyini don olayına karşı koruyan bir battaniye rolü oynar. Deneylerden elde edilen bilgilere göre, yeterli kalınlıkta yağan kar örtüsünün donmaya yüz tutmuş toprağı çözdüğünü de göstermiştir. Bu don çözülmesi derin olan kısımlardan başlayıp yüzeye tarafına doğru ilerleyip gider. Yalnız, kalın kar örtüsü erimeye başlar ise sızan suyun etkisi nedeni ile çözülme üst taraflardan da başlayabilir.

DON OLAYINA KARŞI NASIL KORUNULABİLİR?

 Don olayına karşı korunmanın yapılacak ilk aşaması, dondan en az derecede zarar görebilecek yer ve mekânların tespit edilip bulunmasıdır. Yamaç bölgelerinde hava etkeninin daha fazla hareketli olması sebebi ile don tehlikesiyle bu bölgelerde daha az karşılaşılır. Göl ve deniz gibi kıyı kesimlerde sürekli olarak rüzgârın etkisinde olan yerler, burun ve yarımadalar da don etkeninde daha az zarar görüp etkilenen yerlerdendir. Sözü ettiğimiz bu yerler don olayından etkilenmemek için tercih edilebilecek yerlerdir.