Kutnu dokuma kaybolmaya yüz tutmuş meslekler listesinde

Türkiye’de yalnızca Gaziantep’te dokunan ipekli bir dokuma türü ve tarihi değeri olan Kutnu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik uyarınca “Geleneksel, kültürel veya sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekler” listesine alındı. 

Ülkemizde sadece Gaziantep’te üretilen ve tarihi 16. yüzyıla kadar uzanan Gaziantep Kutnu Kumaşı Gaziantep Sanayi Odasının başvurusu ile Türk Patent Enstitüsü tarafından 2016 yılında coğrafi işaret tescili almıştı. 

16. yüzyıldan buyana Gaziantep’te dokunan ve padişah kaftanları dikilmesi nedeniyle “Saray kumaşı” olarak da bilinen kutnu kumaşını korumak ve yaşatmak, marka değerini yükseltmek adına Gaziantep Sanayi Odasının Ticaret İl Müdürlüğü’ne başvurusunu değerlendiren Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Esnaf ve Sanatkarlar Genel Müdürlüğü 6 Haziran’da “Kutnu dokuma” mesleğini Geleneksel, Kültürel veya Sanatsal Değeri Olan Kaybolmaya Yüz Tutmuş Mesleklerin güncellenen yeni listesine ekledi. 

Gaziantep kutnu kumaşı 

Gaziantep bölgesinde yüzyıllardır üretilen ve kullanılan genellikle çözgü sateni veya bezayağı örgü ile dokunan, boyuna çizgili desenlerden oluşan bir tür atlas kumaştır. Bu kumaşın atkı sıklığı ve çözgüsüne göre ‘kutnu, meydaniye kutnu ve alaca kutnu’ olmak üzere üç çeşidi bulunur. Bunların tümü Antep Kutnu Kumaşı adı ile anılır. Antep Kutnu Kumaşı, ülkemizde sadece Gaziantep’te dokunmakta olup, kutnu dokuma sanatının 16. yüzyıla kadar uzandığı bilinmektedir. Çözgüsü ince ipek, atkısı pamuk ve ipek karışık atılmış, çoğunlukla yollu bir kumaştır. Zamanla çözgüsü suni ipek iplik, atkısı pamuk iplik kullanılmaya başlanmıştır. 

Renkli çözgülerin oluşturduğu boyuna çizgili yolların genişlikleri, renkleri ve desenlerine göre Antep Kutnu Kumaşı, Hindiye Kutnu, Mercan Kutnu, Vişneli Furş, Çiçekli Şahiye, Çingene, Sultan, Yeşil İnci gibi değişik adlar verilmektedir. Çözgü ipliklerinin bağlama batik tekniği ile renklendirilmesinden dolayı kendiliğinden oluşan desenlere göre ise Sedefli Bağlama Kutnu, Beyaz Taş Kutnu, Zincirli Kutnu, Sarı Taş Kutnu, Bağlamalı Mehtap gibi farklı şekilde isimlendirilmektedir. Geçmişte padişah kaftanları da dikilmesi nedeniyle ‘Saray kumaşı’ adıyla da anılan Antep Kutnu Kumaşı, yöre insanının geleneksel giysilerinde, halk oyunları kıyafetlerinde ve ayrıca günlük hayatta kullanılan fular, yelek, gömlek, kravat, çanta, ayakkabı, giyim eşyaları ile perde, döşemelik kumaş, dekorasyon ve süs eşyalarının yapımında da kullanılmaktadır.